હાથીના દાંત : ચાવવાના જુદા , દેખાડવાના જુદા.

હાથીના દાંત : ચાવવાના જુદા , દેખાડવાના જુદા.  પલ્લવી જિતેંદ્ર મિસ્ત્રી.

યાદવ કુળમાં ગૌરવ સમાન ગણાય એવા એક વ્યક્તિ -  ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ વર્ષો પહેલાં ભારત દેશમાં થઈ ગયા, જે આજે પણ ભગવાન તરીકે લોકોમાં પૂજાઈ રહ્યા છે. તે પછી સદીઓ બાદ એવી જ એક  મહાન વ્યક્તિ દેશભક્ત ગંગાપ્રસાદ યાદવ બિહારમાં પાક્યા છે. તમને થશે કે ગંગાપ્રસાદ યાદવ અને દેશભક્ત ? તો સાંભળો એમનો એક મજાનો  કિસ્સો. મહાન દેશભક્તના મનમાં પણ ન આવે એવો વિચાર થોડા વર્ષો પહેલા એમને આવ્યો હતો. “ આપણા જવાનો સરહદ પર  યુધ્ધ ખેલી રહ્યા છે,  ત્યારે આપણે ટી.વી. પર વર્લ્ડકપની મેચ ન જોવી જોઈએ, અને કેંદ્ર સરકારે પણ એના પ્રસારણ પર પ્રતિબંધ મૂકવો જોઈએ.”

એ વખતે મને એમનો આ વિચાર ખુબ ગમ્યો, એમની વાત વ્યાજબી લાગતાં  મેં પણ મારા ઘરમાં ટી.વી. પર વર્લ્ડ કપની ક્રિકેટ મેચ જોવા પર સ્વૈચ્છિક પ્રતિબંધ  મૂકવાનો ત્વરિત નિર્ણય કર્યો.

‘મમ્મી, હું બહાર રમવા જાઉં છું, મેચ શરૂ થાય એટલે બોલાવજે.’  મારા નાના દિકરાએ મને કહ્યું.

 ‘આજે મેચ બેચ કશું જોવાનું નથી.’  મેં જરા રૂઆબથી કહ્યું. 

‘કેમ ?’  એ મારા ક્રિકેટપ્રેમને જાણતો હતો એટલે નવાઈથી પૂછ્યું.

 ‘કેમ શું ? આપણે કંઈ દ્રેશદ્રોહીઓ છીએ કે મેચ જોઈએ ?’ 

 ‘દેશદ્રોહીઓ મેચ જુએ એવું તને કોણે કહ્યું ?’ 

 ‘કોણે તે ગંગાપ્રસાદ યાદવે.’

  ‘કોણ  ગંગાપ્રસાદ ? પેલા ઘાસચારાના કૌભાંડવાળા ?’

‘અરે બાબા, એ મહાન દેશભક્ત વિશે એવું ન બોલાય.’  મેં એને વાર્યો.

 ‘મમ્મી, આર યુ  ક્રેઝી ? એ ગંગાપ્રસાદ મહાન દેશભક્ત ?’ 

 ‘હન્ડ્રેડ પરસેન્ટ. એમણે કહ્યું કે  “સરહદ પર આપણા સિપાઈઓની જાનની બાજી લાગી છે ત્યારે આપણાથી ઘરમાં બેસીને ક્રિકેટ મેચ ન જોઇ શકાય.”

 ‘મમ્મી, આપણે માઈનસ હું.  હું તો મેચ જોઈશ, તારે ન જોવી હોય તો તું કીચનમાં અથવા બેડરૂમમાં ચાલી જજે.’  કહીને એ રમવા જતો રહ્યો. એના ગયા પછી થોડીવારમાં મોટો દિકરો બેડરૂમમાંથી અભ્યાસ કર્યા બાદ બહાર આવ્યો.

 ‘મમ્મી ટી.વી. નું રીમોટ ક્યાં છે ? એણે બૂમ પાડીને મને પૂછ્યું.  

‘તારે રીમોટને શું કરવું છે ? આજે કોઈએ ટી.વી. નથી જોવાનું.’

 ‘હું ટી.વી. નથી જોવાનો, મેચ જોવાનો છું.’  એણે મજાક કરતા કહ્યું. 

‘એ બધું એક નું એક જ ને ? આજે મેચ પણ નથી જોવાની.’

‘કેમ, તને ઈન્ડિયા હારી જશે એવો ડર લાગે છે ?’ એણે હસતા હસતા પૂછ્યું.

‘અરે તને ક્રિકેટ મેચમાં ઇન્ડિયા હારી જશે તેની ફિકર છે અને ત્યાં ભારત – પાક ફ્રન્ટ પર આપણા સૈનિકો મરે તેની ફિકર નથી ?’

‘આપણે ઘરે બેસીને એમની ફિકર કરીશું તો તેઓ બચી જશે ?’  એણે લોજીકલ સવાલ કર્યો. 

‘ના, પણ આપણે એમના બચાવ માટે પ્રાર્થના તો કરી શકીએ ને ?’  મેં પાંગળો બચાવ કર્યો.

‘મમ્મી, તારે તો ભગવાન સાથે ડાયરેક્ટ ડાયલીંગ છે, હેં ને ?  ભગવાન તારી લગભગ બધી જ વાત સાંભળે છે, તો તું પૂજારૂમમાં જઈને આપણા સૈનિકો માટે પ્રાર્થના કરજે.’  કહીને એ બહાર ગેલેરીમાં હીંચકા પર બેસવા જતો રહ્યો.

 ‘અ ર ર ર ! મારા જેવી દેશદાઝ વાળી નારીના દીકરાઓમાં જ દેશભક્તિનો અભાવ ?’ એવું હું વિચારતીહતી ત્યાં જ મારા ‘એ’ ઓફિસેથી આવ્યા.

‘મેચ શરૂ થઈ ગઈ ? ઓફિસેથી આવતાં વેંત જ એમણે આતુરતા પૂર્વક પૂછ્યું.’

‘મેચ, મેચ ,મેચ. તમને ત્રણેને મેચ સિવાય કશું દેખાતું જ નથી કે ?’

‘ના, અર્જુનને  ય ‘પક્ષીની આંખ’ સિવાય ક્યાં કશું દેખાતું હતું ?’

‘ઓહ ! તમને હું કેમ કરીને મારી વાત સમજાવું ?’ 

‘અત્યારે તો મને એ સમજાવ કે ડ્રોઈંગરૂમમાંથી બધી ખુરશીઓ ક્યાં ગઈ ?’

‘મેં સ્ટોરરૂમમાં મૂકી દીધી.’ 

‘કેમ, તેં બપોરે ભજન મંડળી બોલાવી હતી, કે પછી ડ્રોઈંગરૂમની સાફ સફાઈ કરી ?’

‘બે માંથી કશું કર્યું નથી. આપણા મહાન દેશભક્ત નેતા ગંગાપ્રસાદ યાદવે....’ 

‘હે એ એ , વેઈટ... વેઈટ. શું કહ્યું તેં ? વોટ ડુ યુ મીન ?’ 

‘આઈ મીન વોટ આઈ સેઇડ. દેશભક્ત નેતા ગંગાપ્રસાદ...’

‘તારી તબિયત તો સારી છે ને ?’ એમણે મારા કપાળે હાથ મૂકતાં કહ્યું.

‘હા, ફીઝીકલી અને મેન્ટલી બન્ને રીતે સારી છે.’ મેં હસીને જવાબ આપ્યો.

‘તો પછી આ બધું શું છે ?‘ 

‘જુઓ, ગંગાપ્રસાદે કહ્યું છે કે – આપણો ભારત દેશ જ્યારે સશત્ર અથડામણમાં ખાબકી ગયો છે, ત્યારે ખુરશી ઉપર બેસીને રમત (ક્રિકેટ) નો આનંદ માણવાનો આ સમય નથી. આપણા સૈનિકો પાક ઘૂસણખોરો સામે જીવ સટોસટનો ખેલ ખેલી રહ્યા છે, ત્યારે ક્રિકેટ મેચનું પ્રસારણ જોવું તે એ લોકોનું ખડહડતું અપમાન છે.’

‘જો એવું જ હોય તો કેંદ્ર સરકાર મેચનું પ્રસારણ જ ન કરે ને ?’ એમણે બુદ્ધિગમ્ય સવાલ કર્યો. 

‘ગંગાપ્રસાદે મેચનું પ્રસારણ અટકાવવા માંગણી કરી જ છે.’

‘અને એ બધું ન્યૂઝ પેપરમાં વાંચીને તેં ઘરમાં ટી.વી. પર મેચ પ્રસારણ પર પ્રતિબંધ મૂકી દીધો, ખરું ને ?’

‘હાસ્તો’ મેં કહ્યું.

‘મારી વાત ધ્યાનથી સાંભળ. અત્યારે જો તું એ ગંગાપ્રસાદના ઘરમાં જઈને જોશે તો એ અને એની ધરમપત્ની તેમ જ એમના ૮ – ૧૦ બાળકોની બટાલીયન, બધા નિરાંતે સોફામાં આડા પડીને ક્રિકેટ મેચ જોતાં હશે. હા, એની બાળકોની બટાલીયન માંથી બે –ચાર ને સૈનિક બનાવીને ફ્રન્ટ પર લડવા મોકલી આપે તો એમને હું સાચા દેશભક્ત ગણું. બાકી ઘાસચારો ખાઈને આવા નકામા સ્ટેટમેન્ટ કરે તે તારે વાંચવા નહીં અને વાંચે તો અમલમાં મૂકવા નહીં.  તને ખબર નહીં હોય પણ આ તો ‘હાથીના દાંત’  જેવી વાત છે, ‘ચાવવાના જુદા અને દેખાડવાના જુદા.’  સમજી ?’

‘હા, સમજી ગઈ.’ એમની વાત સમજીને હવે હું થોડી નરમ પડી હતી.

‘તો પછી મને ટીવી. નું રીમોટ આપ, અમે ત્રણે જણ ખુરશીઓ સ્ટોરરૂમમાંથી લાવીને અહીં ગોઠવી દઈએ અને તું સરસ મજાની ચા અને ગરમ ગરમ નાસ્તો બનાવીને ફટાફટ આવી જા. આપણે ચારે જણ ક્રિકેટની મજા માણીએ. આજે તો પાકિસ્તાનને મેચમાં હરાવવું જ છે.’

‘ઓલ ધ બેસ્ટ, પપ્પા.’  બન્ને દીકરાઓ ઉત્સાહમાં આવીને બોલી ઊઠ્યા.