પેનની પારાયણ.

પેનની પારાયણ.                   પલ્લવી જીતેંદ્ર મિસ્ત્રી.

શિયાળાની કડકડતી ઠંડી નહોતી, છતાં પત્ની અને પુત્રને રૂમ  હીટર ચાલુ કરીને બેઠેલા જોઇને બહારથી આવેલો પતિ એમના પર તપી ગયો, ‘ખોટાં ખર્ચની પણ હદ હોય ને, આમ કારણ વગર ખોટું હીટર બાળવાનો શું અર્થ છે?’  પત્ની બોલી, એમાં તમે શું કામ જીવ બાળો છો? હીટર બળે છે, તે કંઇ તમે ખરીદીને આપેલું નથી બળતું, એ તો ભેટ માં આવેલું બળે છે.’ 

જોકની વાત જવા દઇએ તો પણ ‘ભેટ’ શબ્દ કેવો મજાનો છે. ભેટ નાની હોય કે મોટી, તે મેળવવામાં આપણને દરેકને ખુબ આનંદ આવે છે. નાના હોય કે મોટાં, દરેકને ભેટ મેળવવી ગમતી હોય છે. એક દિવસ અમને પણ એક સુંદર ભેટ મળી. એ મળી ત્યારે ખુબ જ સુંદર અને આકર્ષક ગીફ્ટ પેપરમાં લપેટાયેલી હતી. અમે ઘરના ચારે સભ્યો,  હું - મારા પતિદેવ - મારો મોટો દિકરો અને મારો નાનો દિકરો -  એને ફરતે ઘેરો ઘાલીને ઊભા રહી ગયા. એના ઉપરના આવરણો દૂર કર્યા તો એ મજાના રંગીન પ્લાસ્ટિક કવરમાં આરક્ષિત હતી. એનું કવર ખોલ્યું ત્યારે સૌ એક સાથે બોલી ઊઠ્યા, ‘ વાઉ !  અદભૂત !  બ્યૂટિફુલ !  એક્સલન્ટ !’

સાવ શુધ્ધ ૨૪ કેરેટના સોનામાંથી ઘડી હોય એવી સુંદર કંચનવર્ણી એની કાયા હતી, જોતાની વારમાં જ એના પ્રેમમા પડી જવાય એવો એનો લોભામણો દેખાવ હતો. બધાએ વારા ફરતી એને હાથમાં લઈ, એના સ્પર્શનો રોમાંચ માણ્યો. પછી એક કોરાં પેપર પર એની ‘ચાલ’ પણ ચકાસી જોઇ,  ‘A’ ગ્રેડ સર્ટિફિકેટ પણ આપી દીધું. પરંતુ હવે? હવે જ ખરી મુશ્કેલી શરુ થઈ. એક પેચીદો પ્રશ્ન પેદા થયો, ‘આ મજાની પેનને રાખશે કોણ?’ ‘એનો માલિક કોણ?’ ‘કોણ હશે એ સદનસીબ કે જેની પાસે આ પેન રહેશે?’

-જુઓ, હું એક લેખિકા છું, એટલે પેન તો મારી બેન જેવી. એની સાથે તો મારે સાત જનમનું સહિયરપણું.  મને એની જરુરિયાત છે, એના કરતાં પણ એક સાચા કદરદાન તરીકે એને મારી ખાસ જરુરિયાત છે.

-મમ્મી, આવો અન્યાય ન ચાલે. પપ્પા, તમે જ મમ્મીને કંઇ કહોને, પ્લીઝ. બંને બાળકો એકસાથે બોલી ઉઠ્યા.

-સાંભળો મારાં વહાલાં દિકરાઓ. મારા જ ગામ સુરતના વીર કવિ નર્મદે કલમના ખોળે માથું મૂકીને એટલે કે પેનની પૂરેપૂરી શરણાગતિ સ્વીકારતાં કહેલું, ‘ હવે તારે ખોળે છઉં. (છું)  એમ મને પણ જો આવી સુંદર-સજીલી પેન મળતી હોય તો એના ખોળે માથું મૂકવા હું પણ તૈયાર છું.  મેં ગર્વપૂર્વક કહ્યું.

-તારા ઉત્સાહને અમે ત્રણે જણ આવકારીએ છીએ. પણ તું એક જોક સાંભળ. પતિદેવ ઉવાચ.

‘એક કવિનો કાવ્યસંગ્રહ પ્રગટ થયો. થોડા સમય બાદ એના મિત્રએ પૂછ્યું, ‘કંઇ વેચાયું?’  કવિએ કહ્યું, ‘હા. મારાં ઘરનાં સોફાસેટ અને ડાઇનીંગ ટેબલ-ખુરશીઓ વેચાઇ.’ માટે જ તને કહું છું કે પેનના ખોળે માથું મૂકવાનું માંડી વાળ. એનો ઉપયોગ તો ચેક પર અને ડોક્યુમેન્ટ્સમાં સહી કરવા માટે જ થાય તે સારું. એટલે એ પેન એક ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટ પાસે એટલે કે મારી પાસે રહે તે જ વધુ  યોગ્ય  છે.’ 

-તમારી વાત તો સાચી છે. પણ ચેક પર સહી કરવા જેટલું બેંક બેલેન્સ તો હોવું જોઇએ ને?

-વાહ! મારી સાથે રહીને તું ય સ્માર્ટ થતી જાય છે.

-તો પછી તમને નથી લાગતું કે આવી સુંદર પેન તો મારાં જેવાં સ્માર્ટ લોકો પાસે જ હોવી જોઇએ?

અમારી બે જણની ચર્ચા સાંભળી  રહેલાં અને તાજા જ C.A. થઈને એક સારી કંપનીમાં, સારી પોસ્ટ પર જોડાયેલા મારા મોટા પુત્રનો આ પેન  બાબતે અભિપ્રાય એવો હતો કે, આવી એક્સલન્ટ પેન તો એના જેવા યંગ અને ઇન્ટેલિજન્ટ વ્યક્તિ પાસે જ શોભે, જેના થકી એ અગત્યની કોન્ફરન્સમાં ભાગ લેવા જતી વખતે શર્ટના પોકેટમાં દેખાય એ રીતે ગોઠવીને ‘રોલો’ પાડી શકે. તો વળી C.A. ના ફર્સ્ટ ઇયરમાં ભણતાં મારાં નાના પુત્રનું માનવું એવું હતું કે, ‘આ પેન તો એના જેવા સીન્સીયર સ્ટુડન્ટના માટે જ સર્જાઇ છે. જેના વડે એ એની  C.A. ની એક્ઝામ આપીને ડીસ્ટીંક્શન માર્ક્સ સાથે પાસ થઇ  શકે.’

-લગ્ન પહેલાં તો તમે મારાં માટે બુકે, પર્ફ્યુમ્સ, કોસ્મેટીક્સ ને કેવી કેવી ગીફ્ટ્સ લાવતાં. મેં મારા પતિને ઇમોશનલ બ્લેકમેલ  કરવાની ટ્રાય કરી જોઇ.

-તો શું? એમણે મારા પ્રયત્નને નિષ્ફળ કરતાં નિર્લેપતાથી કહ્યું.

-અને હવે તો તમે મારા માટે કંઇ લાવતાં પણ નથી.

-તેં કોઇ માછીમારને જાળમાં ફસાયેલી માછલીને ખાવાનું નાંખતાં જોયો છે?

-તમે શું કહો છો, મનીષભાઇ? અત્યાર સુધી અમારી ચર્ચા શાંતિથી સાંભળી રહેલા મારા પતિના મિત્રને અમે પૂછ્યું.

-ચાલોને આપણે થોડા સમય માટે બોલવું બંધ કરીએ. એમણે એમના હંમેશ મુજબના શાયરાના અંદાજમાં કહ્યું.

-હેં? અમે ચારે જણ એકસાથે બોલી ઊઠ્યા.

-હેં નહીં, હા કહો. જુઓ, તમને એક સરસ મજાની રચના સંભળાવું. 

-મારે કોઇ રચના-બચના સાંભળવી નથી.પેન કોણ રાખે તે બોલ.

-શાંતિ રાખ. રચનાના અંતે તને એનો જવાબ મળી જશે.

-મનીષભાઇ, તમે રચના જરુર સંભળાવો. મને સાંભળવામાં રસ છે. મેં ઉત્સાહમાં આવીને કહ્યું.

-ભાભી, આ ઘરમાં સાહિત્યના ખરાં કદરદાન માત્ર તમે જ છો.

-ખોટાં વખાણ છોડ, અને ટુંકમાં તારી વાત પતાવ.

-ઠીક છે. સાંભળ. ચાલોને, આપણે થોડા સમય માટે બોલવું બંધ કરીએ.આપણી જીભના ઓશિકાં કરીને શબ્દો ભલે સુએ. મૌનને વિસ્તરવા દઈએ, કેમ કે...

-કેમ કે?

-કેમ કે આપણે તેમ ન કરીએ તો આપણી જીભ પરથી ગબડી ગબડીને ખોખરાં થઈ જશે શબ્દો. અને પછી તો સમર્થ સાહિત્યકાર-ડૉક્ટરો  પણ આવીને કહેશે, ‘એલાસ! ઇટ્સ ટુ લેટ, ધી પેશન્ટ ઇઝ ડેડ.’ આવું ન થાય એ માટે કોણ, ક્યારે, કયો શબ્દ બોલે તે નક્કી ન થાય ત્યાં સુધી આપણે બોલવું બંધ કરીએ.

-વાહ ! વાહ ! અદભુત ! મેં દાદ આપી.

-ક્યાંથી ઉઠાવી? પતિદેવે સવાલ ઉઠાવ્યો.

-શું?

-આ રચના વળી.

-એ ને? એ પ્રસિધ્ધ લેખક, વ્યાખ્યાતા મેનેજમેન્ટ એક્સપર્ટ સ્વર્ગસ્થ શ્રી દોલતભાઇ દેસાઇની રચના છે.

-રચના ખુબ સરસ છે, પણ મનીષભાઇ, તમે એ તો કહ્યું નહીં કે પેન કોણ રાખે?

-અરે ! આખી રામાયણ પતી ગઈ, ‘સીતાનું હરણ’ થયું અને પછી તમે પૂછો છો, ‘હરણની પાછી સીતા થઈ કે નહીં?’

-વોટ ડુ યુ મીન? મનીષ?

-આઇ મીન કે- આ પેન કોણ, ક્યારે, કેટલા સમય માટે રાખે તે નક્કી ન થાય ત્યાં સુધી હું એને રાખીશ.

અમે ચારે મોં વકાસીને ઉભા હતા, અને મનીષભાઈ પેન લઈને ચાલતા થયા.